Hướng dẫn sơ cứu khi gặp người tai biến mạch máu não

Đột quỵ não là căn bệnh cấp tính, nguy hiểm, có xu thế tăng nhanh trong những năm gần đây, đặc biệt ở người trẻ, đột quỵ đứng hàng thứ 3 về số người tử vong sau ung thư và tim mạch. Chính vì vậy, hiểu biết về cách phát hiện và xử lý kịp thời giúp giảm tỉ lệ tử vong cũng như biến chứng có thể gây ra cho người bệnh.

Đột quỵ não hay còn gọi là tai biến mạch máu não là tình trạng tổn thương mạch máu não đột ngột, thường được biểu hiện bằng một số dấu hiệu như:

Đau đầu đột ngột, dữ dội kèm nôn ói hay thay đổi ý thức (lú lẫn, lơ mơ).
Rối loạn ngôn ngữ: nói khó, méo miệng, mất khả năng nói thành lời nhưng vẫn hiểu lời nói, mất khả năng hiểu lời nói (người bênh nói ú ớ, nói không có nội dung).
Rối loạn cảm giác: Cơ mặt rủ xệ xuống ở một bên hoặc tê liệt, tê buồn đầu ngón tay hay chân, bệnh nhân không thể nâng cả 2 cánh tay hoặc chân lên cao cùng một lúc.
Bất thường vận động: bủn rủn hay liệt tay, chân, liệt nửa người hay tứ chi.
Chóng mặt kèm với đi loạng choạng, mất thăng bằng, không xác định được phương hướng, đi lại khó khăn hoặc đột nhiên gục xuống.
Nhìn đôi, nhìn mờ, mất thị lực một hay hai bên mắt, khiếm khuyết thị trường, sụp mi mắt, méo miệng, nuốt sặc.
Suy giảm khả năng sử dụng một đồ vật quen thuộc, quên/ suy giảm trí nhớ.Những điều nên làm

Ngay khi phát hiện thấy ai đó có biểu hiện giống như đột quỵ hãy nhanh chóng để gọi tổng đài cấp cứu 115. Bạn cũng nên thông báo với người trực tổng đài rằng ‘Tôi nghĩ là có người đang bị đột quỵ’. Nếu chính bạn đang có triệu chứng đột quỵ mà không thể gọi điện thoại hãy nhờ người khác liên hệ giúp. Điều quan trọng là bạn cần giữ bình tĩnh nhất có thể trong khi chờ đợi sự giúp đỡ khẩn cấp.

(Điều quan trong nhất khi gặp người đột quỵ là phải gọi hỗ trợ y tế khẩn cấp ngay)

Tiếp theo đó là, kiểm tra xem người bị đột quỵ đang còn tỉnh hay đã ngất xỉu. Cần giữ tập trung và hành động nhanh chóng vì mỗi giây bạn bỏ qua là tỉ lệ sống sót của người bệnh lại càng giảm xuống.

1. Sơ cứu trong trường hợp người bị đột quỵ còn tỉnh

Nếu họ vẫn còn tỉnh táo hãy đảm bảo họ đang ở trong tư thế an toàn, thoải mái. Tốt nhất là bạn nên để họ nằm nghiêng sang một bên, đầu hơi ngẩng lên khoảng 30 độ và hỗ trợ trong trường hợp họ nôn.
Hãy trấn an người bị đột quỵ để họ bình tĩnh hơn, giúp bênh nhân giảm căng thẳng và điều hòa nhịp thở.
Đồng thời che cơ thể bệnh nhân bằng một tấm chăn bởi vì lạnh có thể khiến cho cơn đột quỵ trầm trọng hơn.
Nếu người đó có bị tê liệt ở bất kì tay hay chân nào thì hãy tránh di chuyển chúng và đợi bộ phận cấp cứu xử lý.

2. Sơ cứu trong trường hợp người bị đột quỵ đã ngất xỉu

Hãy hãy kiểm tra mạch đập và nhịp thở của người bị đột quỵ. Nếu bạn thấy mạch yếu hoặc không thấy họ thở thì hãy thực hiện hồi sức tim phổi (CPR – bao gồm ấn lồng ngực và hô hấp nhân tạo) trong khi chờ xe cứu thương đến.
Nới lỏng quần áo, chẳng hạn như cà vạt hoặc khăn quàng cổ để họ dễ thở hơn. Nếu bạn không biết hô hấp nhân tạo hãy nhờ tổng đài viên để họ hướng dẫn bạn cách thực hiện trong lúc chờ xe cấp cứu tới.
Bạn cần phải quan sát chi tiết từng biểu hiện của người bệnh trong khi chờ xe cứu thương đến. Nếu bạn biết rõ về tiền sử bệnh tật của họ như là tình trạng cao huyết áp, bệnh tim, tiểu đường hay họ đang sử dụng bất kì một loại thuốc nào đó hãy khai báo tất cả với bác sỹ. Điều này là cần thiết và quan trọng để giúp các chuyên gia y tế phán đoán trước tình hình và có kế hoạch điều trị phù hợp. Bởi người bị đột quỵ sẽ không thể giao tiếp trong lúc này.

Cấn lưu ý một số điều tuyệt đối không nên làm:

1. Để người đột quỵ đi ngủ hoặc nói chuyện với họ

Những người sống sót sau đột quỵ thường nói rằng họ cảm thấy rất buồn ngủ khi đột quỵ xảy ra. Rất nhiều bệnh nhân kể lại rằng họ đã đi ngủ vài giờ trước khi đến bệnh viện vì họ mệt mỏi. Nhưng thời gian là điều cốt yếu trong công tác cấp cứu bệnh nhân đột quỵ. Bạn không nên để họ đi ngủ mà thay vào đó cần giữ cho họ tỉnh táo và gọi cấp cứu.

Nếu họ đang ngồi hoặc đứng khi đang trong cơn đột quỵ thì nên để họ nằm xuống, nghiêng một bên với tư thế đầu ngẩng lên khoảng 30 độ. Tư thế này giúp thúc đẩy lưu lượng máu đến não. Tuy nhiên, nếu họ đã ngã cũng không nên di chuyển họ lên giường hoặc di chuyển đến vị trí khác.

Cuối cùng là cho dù nạn nhân có thể cố gắng nói chuyện với bạn như thế nào đi chăng nữa thì cũng đừng để họ nói.

2. Cho họ thuốc, thức ăn hoặc đồ uống

Có 2 loại đột quỵ chính là:

Đột quỵ xuất huyết: gây ra bởi một mạch máu bị vỡ khiến lượng máu cung cấp lên não không đủ

Đột quỵ do thiếu máu cục bộ: gây ra bởi cục máu đông trong mạch máu làm tắc tuần hoàn não, làm ngưng trệ quá trình cung cấp máu.

Nếu thấy người bị đột quỵ bạn không nên cho họ uống aspirin (thuốc chống tiểu cầu dùng cho trường hợp đột quỵ thiếu máu cục bộ) hay bất kể loại thuốc nào khác. 80% các trường hợp đột quỵ là do thiếu máu cục bộ, 20% còn lại thường là đột quỵ do xuất huyết. Nếu như bạn không biết được bệnh nhân đang bị chính xác loại đột quỵ nào thì đừng tự ý cho họ uống asprin hay bất kể loại thuốc nào khác vì bạn có thể làm cho tình trạng bênh nhân thêm nguy kịch hơn.

Hơn nữa, bạn cũng không nên cho người bị đột quỵ ăn hoặc uống bất cứ thứ gì trong lúc chờ đợi cấp cứu. Bởi đôi khi cơn đột quỵ thường gây ảnh hưởng tới khả năng nhai và nuốt của nạn nhân, ăn uống lúc này có thể gây nghẹn hoặc ngạt đường thở vì thức ăn không thể trôi qua cổ họng được gây ra hậu quả nghiêm trọng đến tính mạng nạn nhân.

3. Tự ý lái xe tới bệnh viện

Có vẻ như bạn tưởng rằng nếu chủ động đưa bệnh nhân đi bệnh viện hoặc bản thân mình tự lái xe tới bệnh viện (trong trường hợp chính bạn bị đột quỵ) có thể là cách nhanh chóng để cấp cứu mà không cần chờ đợi xe cứu thương. Tuy nhiên, khi bạn làm như vậy tình trạng của bệnh nhân có thể trở nên tồi tệ hơn. Đột quỵ có thể làm giảm khả năng lái xe an toàn do nạn nhân dễ bị mất bình tĩnh và và rơi vào tình trạng mất khả năng nhận thức. Bạn nên để các chuyên gia chăm sóc y tế thực hiện điều này, bởi họ được trang bị kiến thức và các trang bị y tế khác để xử lý với tình huống bất ngờ và hỗ trợ cứu sống nạn nhân trên đường đi cấp cứu.

Kết luận

Nếu sơ cứu đúng cách bạn có thể giúp một người đang bị đột quỵ hoặc tai biến vượt qua khỏi nguy cơ tử vong và giảm thiểu biến chứng sau đột quy. Chính vì thế hướng dẫn trên đây là những kỹ năng mà nhiều người cần phải có để sử dụng trong những trường hợp cần thiết nhất là khi trong gia đình bạn có người cao tuổi hoặc đã từng có tiền sử bị đột quỵ.

Nguồn: Tổng hợp