Hiểu biết đúng và cách phát hiện sớm bệnh cao huyết áp
Tăng huyết áp là bệnh lý thường gặp nhất trong các bệnh lý tim mạch. Tỷ lệ mắc bệnh rất cao đặc biệt ở những người lớn tuổi và đang có xu hướng tăng nhanh trên toàn thế giới cũng như ở Việt Nam. Bệnh huyết áp cao còn được gọi là “kẻ giết người thầm lặng” vì bệnh thường không biểu hiện triệu chứng.
Bạn chỉ được chẩn đoán tình cờ khi đi kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc sau một biến cố lớn như nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Việc không có dấu hiệu rõ ràng làm cho huyết áp cao không được phát hiện và điều trị sớm, để lại nhiều hậu quả đáng tiếc khi biến chứng đã âm thầm diễn ra. Nhận biết cao huyết áp không khó, nhưng vì chúng ta chưa có thói quen đi khám sức khỏe định kỳ nên tỷ lệ người mắc bệnh bị bỏ sót chẩn đoán trong cộng đồng khá cao, gây ra các biến chứng rất nặng nề cho người bệnh và cho cả xã hội.
Việc hiểu biết một cách đầy đủ về bệnh sẽ giúp phát hiện sớm bệnh, điều trị một cách đầy đủ và có hiệu quả nhằm hạn chế tối đa các biện chứng của bệnh.
Huyết áp là gì?
Máu lưu thông trong cơ thể với một tốc độ nhất định. Huyết áp cao là tình trạng áp lực máu đẩy vào thành động mạch khi tim bơm tống máu đi quá cao. Nếu áp lực này tăng lên theo thời gian mà không được kiểm soát, nó có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác. Huyết áp bao gồm 2 chỉ số:
- Huyết áp tâm thu – chỉ số trên, đo áp suất trong động mạch khi tim đập tống máu đi (khi cơ tim hoạt động).
- Huyết áp tâm trương – chỉ số dưới, đo áp lực máu trong động mạch giữa các nhịp tim (giữa hai lần đập của tim).
Làm thế nào để biết mình có bị tăng huyết áp hay không?
Đo huyết áp là phương pháp duy nhất để biết mình có bị tăng huyết áp hay không. Theo định nghĩa của TCYTTG, gọi là tăng huyết áp khi huyết áp tối đa >140mmHg và hoặc huyết áp tối thiểu >90 mmHg.
Vậy đo huyết áp phải được tiến hành như thế nào cho đúng?
Huyết áp phải được đo khi người bệnh trong trạng thái hoàn toàn nghỉ ngơi (không gắng sức ít nhất 5 phút trước khi đo), không dùng các chất kích thích có ảnh hưởng đến huyết áp (thuốc lào – thuốc lá; trà, cà phê). Huyết áp phải được đo ít nhất 2 lần cách nhau 2-5 phút, giá trị huyết áp là con số trung bình cộng của 2 lần đo.
Nguyên nhân nào dẫn đến tăng huyết áp?
Có rất nhiều nguyên nhân gây nên tăng huyết áp. Tuy nhiên, khoảng >95% các trường hợp không phát hiện được nguyên nhân tăng huyết áp. Trong trường hợp này người ta gọi là bệnh tăng huyết áp; còn nếu tìm thấy căn nguyên thì đó là tăng huyết áp triệu chứng (tức tăng huyết áp chỉ là 1 dấu hiệu của bệnh, chứ không phải là 1 bệnh).
Biểu hiện của bệnh tăng huyết áp là gì? Làm thế nào để nhận ra sớm bệnh tăng huyết áp?
Huyết áp có thể tăng lên mà không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào. Đó là lý do tại sao cao huyết áp được gọi là “kẻ giết người thầm lặng”. Đôi khi, người bị cao huyết áp gặp phải một số triệu chứng như: Chóng mặt, chảy máu cam, đau đầu, tức ngực, tiểu ra máu, thay đổi thị giác,... Chính vì sự nghèo nàn của các triệu chứng nên cách phát hiện bệnh sớm duy nhất là kiểm tra huyết áp thường xuyên, nhất là khi có các dấu hiệu nghi ngờ, hoặc khi con số huyết áp gần tới mức tối đa cho phép (gần đến giá trị 140/90 mmHg).
Bệnh tăng huyết áp có nguy hiểm không?
Bệnh tăng huyết áp rất nguy hiểm vì 3 lý do:
- Tỷ lệ mắc bệnh rất cao và đang có xu hướng tăng nhanh trên toàn thế giới cũng như ở nước ta: trên một nửa dân số có tuổi >50 bị tăng huyết áp ở các nước phát triển. Còn ở Việt Nam, tại Hà Nội có khoảng 20% những người >50 tuổi đã bị cao huyết áp.
- Bệnh gây nên rất nhiều các biến chứng, để lại hậu quả rất nặng nề cho người bệnh cũng như cho xã hội, một số biến chứng phổ biến hay gặp như:
+ Suy tim: Suy tim là tình trạng tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Điều này làm cho trái tim to ra và trở nên yếu hơn;
+ Phình bóc tách động mạch: Biến chứng nghiêm trọng này có thể xảy ra bất cứ nơi nào trong cơ thể. Khi bị phình bóc tách động mạch, bạn sẽ phải đối mặt với tình trạng chảy máu nội bộ và có thể đe dọa tính mạng;
+ Suy thận: Các mạch máu trong thận có thể trở nên hẹp lại và gây suy thận;
+ Nhồi máu cơ tim và đột quỵ: Động mạch bị hẹp ở một số nơi trong cơ thể, từ đó dẫn đến việc hạn chế lưu lượng máu (đặc biệt là cho tim, não, thận và chân). Điều này có thể gây ra một cơn đau tim, đột quỵ, suy thận hoặc dẫn đến việc phải phẫu thuật cắt bỏ một phần chân.
>> Xem thêm: 3 sai lầm khiến người cao huyết áp dễ bị đột quỵ
+ Bệnh mắt: Các mạch máu trong mắt vỡ hoặc chảy máu. Điều này có thể dẫn đến những thay đổi về thị lực hoặc thậm chí là mù lòa.
Ở một số người, cao huyết áp nặng có thể dẫn đến chảy máu cam, đau đầu hoặc chóng mặt. Bởi vì cao huyết áp có thể diễn tiến âm thầm, bạn không biết mình đang mắc bệnh. Do đó, việc theo dõi huyết áp thường xuyên rất quan trọng
- Mặc dù gây ra các biến chứng nặng nề như vậy nhưng các biểu hiện của bệnh khi chưa có biến chứng lại rất nghèo nàn, do vậy hầu hết các bệnh nhân đều rất chủ quan, không tuân thủ điều trị một cách đầy đủ nên tỷ lệ gặp các biến chứng còn rất cao.
(Cao huyết áp rất nguy hiểm đặc biệt ở người lớn tuổi)
Chữa bệnh tăng huyết áp như thế nào?
- Việc điều trị tăng huyết áp nhằm 2 mục đích:
+ Phòng ngừa lâu dài các biến chứng của bệnh.
+ Nếu đã xảy ra các biến chứng thì điều trị tích cực chống tái phát và hạn chế tối đa tiến triển của bệnh.
- Tuân thủ 1 nguyên tắc quan trọng nhất: điều trị tăng huyết áp là một điều trị suốt đời. Chỉ có tuân thủ chế độ điều trị thích hợp mới giảm được các tai biến do tăng huyết áp. Nhiều bệnh nhân, và ngay cả một số thầy thuốc khi thấy huyết áp trở về bình thường (sau khi uống thuốc) đã cho bệnh nhân dừng thuốc. Đây là sai lầm rất nguy hiểm, chẳng lẽ lại dừng thuốc để chờ TAI BIẾN chăng!!!
- Các biện pháp điều trị: bao gồm 2 biện pháp:
+ Các biện pháp không dùng thuốc: là phương pháp điều trị bắt buộc dù có dùng thuốc hay không. Bao gồm:
- Từ bỏ các thói quen nguy hại: hút thuốc lá; uống nhiều rượu; thói quen ăn mặn; lười vận động.
- Giảm cân nặng (nếu có thừa cân).
- Tăng cường tập luyện thể lực (tuỳ theo khả năng thể lực của mỗi người mà có các biện pháp tập luyện thích hợp): tập đều đặn hàng ngày, mỗi ngày ít nhất 45 phút.
- Chế độ ăn uống: giảm muối (lượng muối ăn không quá 6gr muối/ngày). Hạn chế ăn mỡ động vật và các thức ăn giàu cholesterol (như phủ tạng động vật).
- Đối với nhiều bệnh nhân tăng huyết áp nhẹ, chỉ việc thay đổi lối sống đã có thể làm cho huyết áp trở về bình thường. Nếu huyết áp không trở về bình thường, việc điều chỉnh lối sống kết hợp với điều trị bằng thuốc cũng góp phần hạn chế các biến chứng và giúp kiểm soát tốt huyết áp.
(Sử dụng các thực phẩm có màu xanh và đỏ giúp ổn định huyết áp rất tốt.)
+ Dùng các thuốc hạ huyết áp: gồm rất nhiều các nhóm thuốc khác nhau. Tuỳ mức độ tăng huyết áp cũng như giai đoạn của bệnh và sự nhạy cảm của từng cá nhân, các bác sỹ chuyên khoa Tim mạch sẽ giúp người bệnh chọn lựa được các thuốc phù hợp nhất cho mỗi trường hợp bệnh nhân khác nhau. Không có 1 công thức chung nào được áp dụng cho tất cả các bệnh nhân
Kết hợp dùng sản phẩm thảo dược An cung ngưu hoàng hoàn để duy trì hiệu quả giảm huyết áp.
An cung ngưu hoàng hoàn là bài thuốc quý xuất hiện từ hơn 400 năm tại Hàn Quốc. Với 3 thành phần chính quý hiếm là xạ hương, ngưu hoàng, nhân sâm hàn quốc, đây là sản phẩm đặc biệt hiệu quả trong việc hoạt huyết và hỗ trợ điều trị cho những bệnh nhân bị rối loạn tiền đình, thường bị đau đầu, thiếu máu lên não, bị tắc động mạch vành.
An cung ngưu hoàng hoàn giúp làm giảm co bóp ở tim, làm giãn áp lực vành mạch từ đó giảm áp lực máu tuần hoàn, hỗ trợ điều trị tích cực các bệnh về huyết áp, đồng thời cũng có tác dụng dự phòng, hỗ trợ điều trị các biến chứng nguy hiểm của bệnh huyết áp như suy tim, đột quỵ, tai biến não,…
Theo TS.BS. Nguyễn Đức Hải - Bệnh viện TƯQĐ 108 - Tổng hợp